C# dərsləri azərbaycan dilində. 10-cu dərs.

Salam,
Növbəti C# dərsimizə başlayırıq.

C# dərsləri. 10-cu dərs.

Gəlin giriş formasında olan praktiki dərslərimizi bir neçə nəzəriyyə dərsi ilə davam etdirək. Artıq siz C şarp dili haqda ilkin təsəvvürə maliksiniz. Ona görə bir az geniş tiplər və dəyişənlər haqda danışmağımıza ehtiyac var.

Siz artıq sətir tipi və tam ədəd və kəsr ədədi əks etdirən daha iki tiplə tanış olmusunuz. Tiplər bəhsimiz bir az geniş olacaq, ona görə də ona gələn dərsimizda başlayacayıq. İndi isə gəlin dəyişənlər haqqında bəhs edək.

DƏYİŞƏNLƏR.

Dəyişən hər-hansısa bir tipin elan olunmuş istifadə olunan "nüsxəsidir".

Dəyişənlərə ad verərkən bu qaydalara riayət etmək lazımdır.

Dəyişənin adında hərflərdən (A-Z, a-z), rəqəmlərdən (0-9), alt-xəttdən "_" və "@" simvolundan istifadə oluna bilər. Lakin dəyişənin adında birinci hərf rəqəm ola bilməz, sonrakı hərflərdə isə @ ola bilməz.

Məsələn belə olar: kesrEded, sinif45, @otaq_50.
Belə isə olmaz: 45ci_otaq, sinif@22mekteb.

Ümumiyyətlə tək ingilis dilinin hərfləri yox, başqa dillərdən də istifadə etmək olar. Lakin bunun üçün hər dəqiqə dil registrini dəyişmək lazım olur. Bu isə narahatlıqla başa gəlir və ona görə bu yoldan adətən istifadə olunmur.

Dəyişənlərin adını verəndə həmişə yadınızda saxlayın ki, C# hərflərin registrına həssasdır. Yadınızdadırsa, biz artıq qeyd etmişdik ki, dəyişən bir dəfə elan olunur, ikinci dəfə elan olunması qadağandır.
Yəni belə yazmaq olmaz.

int eded = 5;

int eded = 8;

Lakin C şarpın registra həssaslığı bizə imkan yaradır ki məsələn üç dəyişənə bu adları verək - eded, Eded, və EDED  - və onlar tam fərqli bir dəyişənlər olacaqlar.

int eded = 5;

int Eded = 4;

int EDED = eded + Eded;

Ümumiyyətlə bu cür yazmaq mümkündür, lakin heç məsləhət görülmür, çünki sonra siz özünüz çaşacaqsınız, hansı ad nəyi ifadə edirdi.

Dəyişənləri adlandırmağın bir neçə yolu var. Məsələn biz istifadə etdiyimiz kəsr ədəd üçün dəyişənin adını belə yaza bilərdik:

1) Pascal (məhşur proqramlaşdırma dilinin ənənəsi) - KesrEded
2) Camel (dəvə, yəni ortada hörgüc kimi yekə hərflər var) - kesrEded
3) Uppercase (hamısı böyük hərflə) - KESREDED

Bundan əlavə atl xəttdən də istifadə olunur

4) Alt-xətt ilə başlanan adlar - _eded
5) Ortada alt xətti olan adlar - kesr_eded

Vacib bir qayda ya qanun adlandırmada yoxdur. Sadəcə ümumi ənənələr və C şarpın məsləhətləri mövcuddur. Buna əsasən adi dəyişənlərin və parametrlərin adları balaca hərflərdən başlanması məsləhətdir. Adətən Camel məsləhət görülür. Obyektin adını və xüsusiyyətlərini (bu haqda biz sonrakı dərslərimizdə danışacayıq) əks etdirən dəyişənlər isə böyük hərflə başlansa yaxşıdır. Abbreviaturalar üçün adi həyatda olduğu kimi adətən böyük hərflərdən isdifadə olunur - IO, RAM, YPX, PPX və s. Alt xəttən istifadə bəzi hallarda, məsələn dəyişənləri Visual Studionun İntelliSence-də (siz hərfləri yığarkən köməkçi bir siyahını açan alət) qruplaşdırmaq üçün, istifadə olunur.

Deməli bizə bu an lazım olan odur ki, dəyişənlərimizin adını Camel formasında yazacayıq və bu C#.NET mühiti üçün bəyəniləndir.

Dəyişənlərin adına istədiyimizi verə bilərik, lakin burada məhudiyyət var. Aşağıdakı sözləri C şarp özü istifadə edir, onlar yazılanda göy rəngə boyanırlar. Bu sözlərlə dəyişənləri adlandırmaq olmaz.

Bir neçə dənə də kontekstual sözlər var, onlar bəzi hallarda, yəni istifadə olunan konstruksiyalarda göy rəngə boyanırlar. Onlardan da istifadə etmək lazım deyil.

Hələlik dəyişənlər haqqında bu qədər. Gələn dərsimizdə biz tiplər haqda bəhs edəcəyik.

10-cu dərsin sonu.